Schindler's List ( 1993 )

بنام ایزد راستی ها
با سلامی دیگر خدمت همه ی شما عزیزان کاربران رسانه نایت مووی و همچنین ضمن تشکر از دست اندکاران و عوامل سایت بابت زحمت هاشون، امروز اومدیم تا یکی دیگر از شاهکار های سینما رو با هم مورد نقد و بررسی قرار بدیم تا بهتر فیلم رو بشناسیم و عزیزانی که تصمیم دارن فیلم رو ببینن اشتیاقشون بیشتر و بدونن که فیلم چه برنامه ای براشون داره.

خب طبق عادات گذشته یکم درباره اطلاعات فیلم بحث کنیم.فیلم لیست شیندلر به کارگردانی استیون اسپیلبرگ بزرگ(با 3 جایزه اسکار) و نقش آفرینی لیام نیسون(3 بار نامزد اسکار) و رالف فینس(با 1 جازه اسکار) در 30 نوامبر سال 1993 به اجرا در اومد و تونست شاهکاری بشه توی تاریخ از جمله افتخارات فیلم میشه به بردن 7 جایزه اسکار، دریافت نمره 8.9 توسط اعضای IMDb، قرار گیری فیلم جز 250 فیلم برتر با رتبه 6! و همچنین دریافت نمره فوق العاده 93 توسط منتقدین پس ما با یه فیلم عظیم رو به رو هستیم.

خب اولین چیزی که در برخورد فیلم توجه همه رو جلب میکنه وجود تم سیاه سفیدی هست که فیلم داره و باعث میشه فیلم یه حالت هیستوری مانند و سبک کلاسیکی به خودش بگیره. جلوه ی های بصری فیلم دقیقا مثل زمان جنگ جهانی هست و طراحی و انتخاب مکان و طراحی دکوپاژ صحنه بسیار بسیار عالی به عمل اومده و هماهنگی که ایجاد کرده واقعا بی نقصه میشه گفت اسپیلبرگ مصنوعی سازی رو تا حدی قابل توجهی حذف کرده و فیلم طبیعی بودن خودش رو به رخ مخاطب و بیننده میکشه و وجود این تم سیاه سفید که مکملش هست تاثیر گذاریش رو بیشتر میکنه البته یه تعبیر هنرمندانه و خلاقانه رو خلق کرده اسپیلبرگ و در جاه هایی از فیلم از تم رنگی و بعضی جاها در میان اون تم سیاه سفید یه سری جلوه های رنگی خاصی رو به کار برده تا مفهوم خودش رو برسونه و ذهن مخاطب رو در خودش غرق کنه.

با وجود اینکه فیلم به مدت 3 ساعت و 15 دقیقه است اما وقتی پشتش میشینید میشه گفت زمان وایمیسته! منظورم اینه اصلا به زمان توجهی ندارید و کلا زمان از دستتون میپره که میرسیم به نکته قوت بعدی یعنی وجود روند داستانی جذاب، درسته ما گفتیم زمان از دستتون میپره یعنی اینکه روند داستانی فیلم یکنواخت و خسته کننده و کسل کننده نیست. یکی از مهم ترین نکات فیلم هست که ما در اون شاهد تمام صحنه ها و سکانس های مختلف باشیم و فقط تک محوری نباشه فیلم، که خوشبختانه لیست شیندلر این مورد رو رعایت کرده و ما شاهد یه فیلم با روند داستان متنوع که دارای روند آروم در بعضی جاها که شاهد صحنه های احساسی و مفهومی و بعضی از جاها شاهد روند داستانی سریع که شاهد صحنه های هیجانی و کمدی شاید و دلهره آمیز باشیم و یکنواخت نبودن و تک قطبی نبودن روند داستانی موجب جذاب شدن بیشتر فیلم شده.

همونطور که میدونید ژانر فیلم تاریخی و درام هست یکی از مهم ترین عناصری که لازمه یه فیلم درام هست وجود صحنه ها و سکانس های احساسی عمیق هیجان احساسی و دلهره آور و همچنین صحنه هایی که احساسات مخاطب رو درگیره کنه و موجب درگیری های احساسی در او بشه، ما در لیست سیندلر شاه این چنین صحنه های دردناک احساسی و غم انگیز هستیم و حتی خیلی از جاها شاهد صحنه های دلهره آور همچنین هستیم و باعث میشه میخکوبتون کنه پشت فیلم بشینید. ما گفتیم که ژانر های اصلی فیلم درام وتاریخی هستند که درباره درام و هیجان احساسی اون گفتیم و میرسیم به ژانر تاریخی اون که پیش نیازش داستان جذاب تاریخی و رعایت عناصری تارخی و طراحی تاریخی و حفظ و قرارگیری سکانس هایی هست که وجه تاریخی دارند و به اتفاقات تاریخی اشاره داره که ما در لیست شیندلر، هر قسمت یک وقایع تاریخی و یک وجه تاریخی داره یعنی در این حد.! و چونکه یک داستان واقعی هست و در مورد اسکار شیندلر هست پس دارای یک ژانری فرعی بیوگرافی هست که درواقع هدفش شناخت بیشتر این شخصیت و نوع تاثیر گذاری تو فیلم هست که واقعا یکی از بهترین بیوگرافی ترین فیلما به شما میاد...

اکثر شما عزیزان به یقین استنلی کوبریک(کارگردان برجسته) رو میشناسید و همه میدونیم کوبریک بخاطر خلق صحنه های با جزئیات کافی و دقیق مشهوره و در آثارش هم اینو شاهد بودیم اینو گفتم تا برسیم به قسمت بعدی یعنی جزئی نگری عالی فیلم ، که میشه حدود 10 تا 15 دقیقه از فیلم به جزئیات و جریانات واقعی که در طول روند داستانی رخ داده رو به تصویر میشکه البته این 10 و 15 دقیقه ای که گفتیم بصورت پراکنده و تصادفی بین 3 ساعت و 15 دقیقه فیلم گنجانده شده اما منظورم اینه که از جزئیات چشم پوشی نکرده و اونارو نشون داده و مانور خوبی هم روی اونا داده و تعادل رو هم رعایت کرده نه خیلی کم و نه خیلی زیاد...
معمولا فیلمای درام دارای تاثیر گذاری ماندگار و فوق العاده ای هستن که در اینجا لیست شیندلر هم جزء این دسته فیلم هاست و تاثیر گذاری و هدفی که فیلم داره ذهن بیننده رو به خودش جذب و درگیر میکنه، در واقع فیلم چیز های زیادی رو به ما یاد می ده چه چیزی واقعا ارزش جنگیدن داره؟عقاید غلط؟سود و منفعت؟یا اینکه بی تفاوت بودن چطوری هست در جنگ؟جایی که انسانیت فدای عقاید باطل میشود کجاست؟! و چیز های دیگر... اینا همه چیز هایی هستن که فیلم به ما می آموزه و تاثیر فوق العادش رو میشه تشخیص داد به عبارت دیگه فیلم عقاید مخالف جنگی رو در بیننده و انسانیت بیدار میکنه.

از مهم ترین ویژژگی های فیلم پایان اون فیلمه که دقیقا مثل نتیجه گیزی توی انشاء زمان مدرسه میمونه هر چقدرم که انشاء و محتوا و متن اون ادبی و زیبا و دلبرا باشه اما بدون نتیجه گیری کلی و نهایی ناقص میمونه و کامل نیست لیست شیندلر یکی از بهترین و تاثیر گذاری ترین و ماندگار ترین پایان هارو داره که من شخصا اشکم در اومد اونجا بدقت صحنه های احساسی فیلم کار شده بود اونجا و ملودرام خالص رو به بیننده منتقل میکنه با پایانش نتیجه و هدفش رو به همه میرسونه با پایانش انسانیت رو بیدار میکنه...
واقعا پایان فیلم با خودتون میگید دارن چیکار میکنن...؟! هدفشون خلق یه صحنه ماندگاره فقط؟! هدفشون فقط درگیری های احساسی هست؟! آیا هدفشون اعتراض به عقاید ناسیونالیستی هست فقط؟!
همه این ها سوالاتی هستن که موقع پایان فیلم به مخاطب منتقل میشه، در پایان فیلم میشه گفت 3 عنصر مهم دخالت داره:
1.وجود درگیری های احساسی عمیق و هیجان دراماتیک فوق العاده: درگیری های احساسی که خدمتتون عرض کردم واقعا هر قلب سنگی رو آب میکنه... و معنی انسانیت و گذشت و کمک و همدردی رو میشه واقعا فهمید و میشه ارزش انسان رو فهمید که چقدر با ارزش تر از اشیاء ها و کاغذ های سبز هستن..
2.پایانی با ته مزه تلخ: مسلما اون چیزی که همیشه موجب ماندگار میشه وجود پایان تلخی هست البته پایان فیلم به ظاهر تلخ نیست اما منظور من از ته مزه تلخ در واقع تلخ فکری و عاطفی هست یعنی فیلم با پایانش شیرینی تلخی رو به شما میده و باعث میشه در فکرتون ناراحتی بوجود بیاد که منظور من از پایان تلخ این هست بیشتر میشه گفت دارای پایان تلخ حماسه ای هست، یک خداحافظی تلخ.
3.مفهوم کلی و هدف و نتجه گیری فیلم: همونطور که گفتم فیلم جلوه های واقعی خشونت و وحشی گری و ضد انسانی رو به تصویر میکشه و اونارو به چالش میکشه و هدف کلی خودش رو میگه که انسانیت و خون انسانیت رو بخاطر چیز های بی ارزشی که زمان و شرایط اونارو با ارزش کردن نفروشیم انسانیت و صلح رو در گرو عقاید باطل و محدود شده ای نفروشیم و انسانیت رو قربانی تنفگ های خالی از احساسی و عشق و انسانیت نکنیم...

با وجود این نکات مهم و نقاط قوت هایی که فیلم داشت و با توجه به عادات گذشته که نقاط ضعف رو میگفتیم اما بنده متاسفانه یا خوشبختانه با اینکه چندین بار هم فیلم رو نگاه کردم اما متوجه نقاط شعف خاصی نشدم که مهم باشند و قابل بیان باشن ولی خب واقعا هم فیلم بی نقص کار شده تنها چیزی که شاید بشه اونو حس کرد یک سری اغراق های و مبالغه های در برخی قسمت ها بود که نمیشه خیلی زیاد روی این قسمت مانور داد درسته که فیلم در موضوع تاریخی بود اما خب وقایای تاریخی همیشه دارای شک و ایراداتی هستند و قطعیت کاملی در تاریخ وجود نداره به قول استاد تاریخمون کلیات تاریخ درسته اما در جزئیات اون نمیشه یقین داشت به هر حال شاید بشه گفت همین موضوع موجب شدی یک سری اغراق هایی رو در فیلم ما شاهدش باشیم.
اما این نکته رو بگم شاید جنایات نازی ها علیه یهودی ها به قدری وحشتناک و مرگبار و غیر قابل تصور بوده برای ما که برامون قابل هضم نباشه و بگیم اغراق شده...!

با وجود نکات مثبت و منفی های ذکر شده در بالا و همچنین تجربه شخصی بنده از این فیلم به شما پیشنهاد میکنم حتما حتما فیلم رو ببینید و عزیزانی که دیدن پیشنهاد میکنم این بار با دقت و جزئی نگری بیشتری نگاه کنند.
امیدوارم مفید واقع شده باشه
AW

اگر اسکار شیندلر یک قهرمان عادی بود که برای عقایدش مبارزه می کرد، امروز توصیف کردن او اینقدر مشکل نبود. ویژگی هایی شخصیت او از جمله اعتیاد به الکل، قماربازی، داشتن چندین معشوقه، طمع زندگی او را تبدیل به یک معما کرده است.

ما درباره ی شخصیتی صحبت می کنیم که با آغاز جنگ جهانی دوم به امید پول دار شدن به کشور لهستان رفت تا با راه اندازی کارخانه هایی که کارگرانشان یهودی بودند به اهداف خود برسد. در پایان جنگ او بارها زندگی خود را به خطر انداخت و تمامی ثروت خود را برای دور نگه داشتن یهودی ها از دستان بیرحم آلمانها خرج کرد. او برای ماه های متمادی به آلمان ها رشوه می داد تا کارگران یهودی را به جای سوزاندن در کوره ها به او بسپارند تا در کارخانه ی او برایش کار کنند. کارخانه ساخت گلوله توپ برای ارتش آلمان، کارخانه ای که در تمام دوران فعالیتش حتی یک محصول قابل استفاده برای ارتش آلمان تولید نکرد.


سوال اینجاست که چه چیزی او را متحول کرد؟ -چرا در حالتی که می توانست مثل هزاران نازی دیگر از موقعیت ایجاد شده به نفع خودش استفاده کند و ثروت عظیمی را برای خود و بعد از جنگ پس انداز کند این کار را نکرد؟ چرا به جای یک جنایتکار جنگی او تصمیم گرفت یک انسان باشد؟ و این استیون اسپیلبرگ است که تصمیم می گیرد در فیلمش پاسخی به این سوال ندهد. هر پاسخ احتمالی به این سوال بسیار ساده، ابتدایی به نظر می رسد و البته توهینی به زندگی رمزآلود شیندلر. هولوکاست طوفان کشنده ای بود که با نژاد پرستی و دیوانگی درهم آمیخت. شیندلر توانست در گوشه ای از جنگ که او در آن حضور داشت بر این نیروی اهریمنی فایق آید ولی به نظر می رسد که او برای اتفاق های مرموزی که برای خودش می افتاد هیچ برنامه ای نداشت. در این فیلم که بهترین کار اسپیلبرگ تا به امروز است. او موفق شد داستان شیندلر را بدون استفاده از فرمول ساده تخیل به بهترین شکل به نمایش درآورد.

این فیلم 184 دقیقه ای مثل تمام فیلم های بزرگ دیگر به نظر کوتاه می آید. فیلم با معرفی شیندلر (لیام نسون)، به عنوان مردی قدبلند و جذاب آغاز می شود. او همیشه لباس های گرانقیمت می پوشد و اغلب اوقات مشغول خرید مشروب و خاویار برای سران نازی است. همچنین او یک نشان آلمان نازی را با افتخار روی کت خود چسبانده است. اسکار شیندلر دوست دارد که با افسر ارشد نازی عکس یادگاری بیاندازد. وی فرد با نفوذی است که در بازار سیاه افراد زیادی را می شناسد و تهیه اقلام نایاب مثل سیگار، نایلون و مشروب برای او کار ساده ای است. سران نازی از ایده باز کردن کارخانه ای که به ارتش آلمان کمک کند و همچنین بتواند برای آلمان ها آشپزی کند استقبال کردند. چه ایده ای بهتر از استخدام یهودیان، چرا که حقوق آنها بسیار پایین است و بدین صورت شیندلر سریعتر پولدار می شود.

قدرت شیندلر در فریب، رشوه و دروغ گویی به سران نازی است. او هیچ چیزی در مورد راه اندازی کارخانه نمی داند به همین دلیل یک حسابدار یهودی به نام ایزاک استرن (بن کینگزلی) را استخدام می کند تا کارهای او را انجام دهد. استرن در خیابانهای کراکو می گردد تا یهودیان را برای شیندلر استخدام کند.


چون محیط کارخانه از محیط جنگ جدا است کسانی که در آن کار کنند شانس بیشتری برای زندگی دارند. رابطه ی استرن و شیندلر توسط اسپیربرگ به صورت مرموزی محکم می شود. در ابتدای جنگ تنها هدف شیندلر بدست آوردن پول و در انتهای آن حفظ جان کارگران یهودی اش است. ما می دانیم که استرن این موضوع را می داند اما در کل فیلم صحنه ای که استرن و شیندلر این موضوع را بیان کنند، وجود ندارد شاید بدلیل اینکه گفتن حقیقت میتواند منجر به مرگ هر دوی آنها بشود...

قدرت اسپیلبرگ در تمام صحنه های فیلم واضح است. فیلم برداری فیلم را استرن زاییلیان به عهده دارد و نمایش نامه فیلم بر اساس داستان توماس کنالی از روی یک ملودرام تبعیت نمی کند. در عوض اسپیلبرگ سعی کرده است که از یک سلسله اتفاقات واضح و بدون جلوه های ویژه استفاده کند و به کمک همین حوادث ما می فهمیم که چقدر دنیای شیندلر مرموز است.

ما همچنین شاهد یک هولوکاست وحشتناک هستیم. اسپیلبرگ به ما فرمانده آلمانی را معرفی می کند که مسئول کمپ نازی هاست، فردی بیمار به نام گود (رالف فلنس) که نماد کامل یک شیطان است. از بالکون ویلای خود که بر حیاط کمپ اشراف کامل دارد برای تمرین تیراندازی یهودیان را هدف قرار می دهد. (شیندلر این فرصت را پیدا می کند که در یک مهمانی بی ارادگی گئود را در قالب یک مثال به رخش بکشد و این کار را آنقدر واضح انجام می دهد که بیشتر شبیه به یک توهین است).

گئود از آن دسته آدم هایی است که خودشان ایده ای را پایه گذاری می کنند ولی خودشان را از آن مستثنی می دانند. او آلمانی های دیگر را به کشتن یهودیان ترغیب می کند و خودش دختر یهودی زیبایی را به نام هلن را به عنوان خدمتکار انتخاب می کند و به مرور زمان عاشقش می شود. این تنها ظاهر زیبای هلن است که باعث زنده ماندش می شود. نیازهای شخصی گئود برایش از همه چیز مهم تر است، از مرگ و زندگی، درست و اشتباه. با بررسی شخصیت او ما متوجه می شویم که نازی ها تنها به واسطه ی افرادی مانند جفری داهمر که قدرت فکر کردن داشتند توانستند تا حدودی به اهداف خود برسند.


اسپیلبرگ تصمیم گرفت به سبک فیلم های مستند، این فیلم را سیاه و سفید فیلم برداری کند (تمام اتفاق هایی که در کارخانه شیندلر رخ میدهد واقعی هستند). او نشان می دهد که شیندلر چطور با سیستم دیوانه وار نازی ها مبارزه می کند. موفقیت های این فیلم حاصل کار همزمان کارگردانی، داستان پردازی، تدوین و هدایت سیاهی لشکر آن هستند. اما اسپیلبرگ کارگردانی که ما او را به واسطه صحنه های به یاد ماندنی و پرهزینه اش می شناسیم، در عمق داستان محو می شود. نسون و کینگزلی و دیگر هنرپیشگان فیلم نیز همگی به یک سمت و جدا از ظهور قابلیت های شخصی به اجرای یک شاهکار می پردازند.

در انتهای فیلم صحنه های فوق العاده ایی را شاهد هستیم. دیدن افراد واقعی که شیندلر آنها را نجات داد زیبایی این فیلم را دو چندان می کند. در انتهای فیلم یادداشتی وجود دارد که به ما می گوید تعداد افرادی که شیندلر آنها را نجات داد با احتساب خانواده هایشان بیش از 6000 نفر است و یهودیان لهستان امروزه 4000 نفر می باشند. درسی که از این فیلم می گیریم این است که شیندلر به تنهایی بیش از یک کشور برای نجات جان یهودیان تلاش کرد. پیام فیلم این است که یک مرد در مواجهه با هولوکاست هر کاری که توانست کرد در جایی که دیگران تنها نظاره گر بودند. می توان فهمید که تنها یک مرد افسانه ای، بدون فکر و بی توجه به خطر، یک مرد حیله گر و بدون نقشه می توانست کاری را که اسکار شیندلر کرد را انجام دهد. هیچ مرد عاقل و با تجربه ایی تا این حد پیش نمی رود!
منبع:نقد فارسی